langkah-langkah yang dilakukan pemerintahanuntuk mengukuhkankedudukan melaka
PENGENALAN
Pada awal abad ke-14, Melaka hanya
merupakan sebuah perkampungan kecil nelayan[1].Penduduknya terdiri daripada
Orang Laut dan Orang Selat yang menyara kehidupan dengan menangkap ikan dan
berdagang secara kecil-kecilan. Namun begitu, Melaka telah muncul sebagai
pusat perdagangan, perkembangan agama Islam dan Kerajaan Melayu yang terkuat di
Kepulauan Melayu yang berkembang daripada sebuah petempatan kepada sebuah
kerajaan dan seterusnya membentuk empayar. Sugguhpun terdapat percanggahan
pendapat tentang tarikh pembukaan negeri Melaka tetapi kebanyakan ahli-ahli
sejarah berpendapat bahawa Melaka di
buka sekitar 1400-an. Melaka telah diasaskan oleh Parameswara
dan Melaka telah mendapat nama sempena nama sebatang pokok tempat Parameswara
bersandar semasa berburu. Pemerintahan
kesultanan Melayu Melaka dapat di bahagikan kepada empat tahap iaitu
tahap pembukaan
sekitar 1400-1424 yang diperintah oleh
Parameswara dan anaknya Mahkota Iskandar Syah. Tahap
kedua ialah tahap
pengukuhan iaitu pada tahun 1424-1446
dibawah pemerintahan Sultan Muhammad Syah seterusnya pengganti baginda manakala
tahap ketiga
ialah tahap kegemilangan (1446-1488)
dibawah pemerintahan sultan mansur Syah dan tahap kejatuhan (1488-1511) dibawah
pimpinan Sultan Mahmud Syah.[2]
Kegemilangan
Melaka telah dapat dicapai ekoran daripada langkah-langkah yang telah
dilaksanakan bagi mengukuhkan negeri tersebut oleh raja-raja dan pembesar
selepas pengasasannya.
LATAR BELAKANG PEMERINTAH MELAKA SELEPAS PENGASASANNYA SEHINGGA DEKAD
1430-AN
Parameswara
merupakan pemerintah Melaka yang pertama beliau merupakan seorang yang
bercita-cita tinggi. Sebagai contoh sewaktu percubaan menjadi raja di Palembang
dan Temasik walaupun percubaan itu gagal. Beliau
juga seorang yang berpandangan jauh sebagai contoh memerintah rakyat bercucuk
tanam kerana hasil pengeluaran beras dan tebu tidak mencukupi. Tindakannya
menyusun satu pasukan laut yang cekap untuk memberi perlindungan kepada
pedagang telah menjadikan Melaka sebagai pelabuhan entrepot yang penting ketika
itu. Tindakan Parameswara mengawal Selat
Melaka yang menjadi faktor terpenting bagi survival ekonomi dan keutuhan Melaka.[3]
Pasukan laut terbabit terdiri daripada orang Laut di sekitar selat Melaka yang
menjadi tulang belakang kekuatan tentera laut Melaka. Kedudukan dan peranan
"kelautan' dari segi politik, ekonomi dan ketenteraan kian menonjol di
beberapa tahap awal abad ke-15.[4]
Pemerintah Melaka
kedua ialah Megat Iskandar Syah yang memerintah dari 1414-1424M. Di
sebut dalam Sejarah Melayu sebagai 'memerintah
istiadat takhta kerajaan baginda'.[5]
Antara peraturan yang ditentukan oleh baginda ialah mewujudkan menteri yang bertanggungjawab menyusun istiadat di
balairung, melantik para bentara yang
bertugas di balairung dan melantik para biduanda.
Megat
Iskandar Syah kemudian digantikan oleh Sultan Muhammad Syah 1424-1444M. Baginda
telah berkahwin dengan Tun Wati anak
Seri Nara Diraja atau Tun Pepatih Besar.[6]
Beliau telah banyak melakukan pembaharuan dalam pemerintahan Melaka. Antara pembaharuan yang dilakukan oleh beliau
ialah menerangkan dengan terperinci beraneka jenis peraturan, tanggungjawab
individu di istana, memastikan berbagai-bagaib bidang kuasa para pembesar,
menentukan hak serta bidang kuasa raja Melaka, memformalkan amalan adat
istiadat yang berhubung dengan peraturan kerajaan dan penentuan protokol.[7]
LANGKAH-LANGKAH YANG DI LAKUKAN OLEH PEMERINTAH BAGI MENGUKUHKAN NEGERI
MELAKA HINGGA DEKAD 1930-an.
POLITIK
Keperibadian dan Kebijaksanaan Pemerintah
Kemunculan negeri Melaka sebagai salah
sebuah kuasa yang berjaya dari segi ekonomi dan kestabilan pentadbirannya,
banyak di dokong oleh keperibadian dan kebijaksanaan golongan pemerintahnya.
Pentarikhan Melaka mula di jadikan kerajaan oleh Parameswara atau Raja Iskandar
Shah tidak dapat diperkatakan dengan tepat kerana ketiadaan sumber-sumber
sejarah yang membolehkan kita berbuat demikian. Namun, kebanyakan ahli
sejarawan pada kurun ini bersetuju mengatakan bahawa Melaka diasaskan pada
penghujung kurun ke14. Menurut O.W. Wolters, Raja Iskandar Shah telah mula
berkerajaan di Melaka pada kira-kira 1399 atau 1400.[8]
Parameswara adalah seorang yang berani serta bercita-cita tinggi. Perkara ini
dapat dibuktikan sewaktu percubaan baginda untuk menjadi raja di Palembang dan
Temasik, walaupun percubaannya gagal. Baginda adalah seorang yang berpandangan
jauh sebagai seseorang pemerintah. Sedar akan pengeluaran hasil seperti tebu
dan beras yang sedikit tidak mampu untuk menjadikan Melaka maju, baginda telah
memerintahkan agar rakyatnya bercucuk tanam. Hasilnya, Melaka telah maju dan
tersebar luas di Kepulauan Melayu. Baginda juga telah menyusun satu pasukan
laut yang cekap untuk memberi perlindungan kepada pedagang-pedagang yang datang
berdagang ke Melaka, sehinggakan Melaka gemar didatangi oleh pelbagai pedagang
dari China, India dan Arab kerana faktor keselamatannya lebih terjamin. Menurut
O.W. Walters dan Profeser Wang Gungwu, mereka mendakwa bahawa Parameswara
merupakan tokoh politik melayu yang amat istimewa, malah ketokohan dan
kebolehannya tiada tolok bandingnnya di Nusantara.[9]
Kepimpinan yang bijaksana ini telah
diteruskan oleh Sultan Megat Iskandar Syah, namun pemerintahan baginda berakhir
apabila baginda mangkat selepas memerintah Melaka selama dua tahun. Dalam
tempoh yang singkat ini, tidak banyak perubahan yang telah di lakukan oleh
Sultan Megat Iskandar Syah kerana baginda hanya meneruskan tradisi kegemilangan
pemerintahan daripada Parameswara atau Sultan Iskandar Syah. Namun selepas itu,
Sultan Muhammad Syah mengambil alih pemerintahan Melaka pada 1424-1444, dan
dikatakan baginda telah melaksanakan dasar perluasan dan penaklukan di sekitar kawasan
Melaka. Ini amat berketepatan dengan petikan naskah Sejarah Melayu yang
menyebut bahawa ;
“Maka diganti oleh Sultan Mahmud (tentunya
Muhammad di sini) Syah. Baginda itu terlalu kuasa kerana waktu dia raja segala
tempat-tempat yang dekat-dekat di situ dibawa(h) perintahnya...” [10]
Sultan Muahmmad Syah juga merupakan raja terakhir
yang membuat lawatan berpanjangan kerana tiada angkatan laut yang rasmi untuk
menghantar baginda balik ke Melaka. Hal ini menyebabkan beginda menyedari akan
perubahaan dasar kerajaan China dan merasakan perlunya Melaka bertahan dengan
cara sendiri dari serangan Siam dan musuh-musuh yang lain. Langkah awal baginda
lakukan adalah menguatkan hak ke atas Beruas dan Terengganu, dua kawasan di
sebelah Utara Semenanjung Tanah Melayu sebagai sempadan dengan Siam. Baginda
juga telah mempeekemaskan lagi peraturan pelabuhan seperti cukai diturunkan,
menyediakan pelbagai kemudahan seperti gudang, penginapan, makanan dan tempat
memperbaiki kapal-kapal dagang bagi menarik pedagang asing singgah berdagang di
Melaka. Strategi ini telah menyebabkan Melaka telah muncul sebagai pelabuhan
entreport yang terpenting di Kepulauan Melayu.
Menjalankan Hubungan Diplomatik dengan Kuasa-kuasa Luar.
Melaka juga telah mengambil anisiatif
dengan menjalankan
hubungan diplomatik dengan kuasa luar dan besar dan salah satunya adalah China
(1403-1433). Dalam aspek keselamatan, Melaka bernasib baik kerana
telah mendapat perlindungan dariada negeri China. Hal ini kerana Melaka
terpaksa mempersembahkan 40 tahil emas kepada Siam jika tidak Melaka akan
diancam. Melaka pada masa itu belum lagi mempunyai kekuatan yang setaraf dengan
Siam. Tindakan Siam tersebut juga adalah berikutan pembunuhan Temagi iaitu
wakil pemerintah Siam di Singapura oleh Parameswara. Pada tahun 1403M, utusan China iaitu Laksamana Yin Cheng telah datang
ke Melaka dan ini memberi peluang kepada parameswara untuk menangani masalah
dengan Siam. Melaka melalui Parameswara berharap dapat menfaatkan pengaruh
China yang merupakan Negara terkuat di Asia pada masa itu untuk membela
kedaulatannya.[11] Perhubungan diantara Melaka dan China
semakin utuh pada tahun 1405 selepas utusan rombongan kerajaan Melaka tiba di
Ibu Negara China, di mana Maharaja Ming telah telah memberi pegiktirafan kepada
Parameswara sebagai raja Melaka dan dianugerahi Cap Kempal, sepasang kain
sutera berkerajaan dan paying berkerajaan.[12]
Siam telah bertindak menyerang Melaka dan merebut Cap Kempanya, namun Maharaja
Ming telah menghantar Zheng He Ke ke Siam untuk menghalang persengketaan Siam
dan Melaka. Parameswara teah menghantar utusan ke China yang menyatakan tentang
pencerobohan orang Siam terhadap Melaka pada tahun 1407 dan sehubungan dengan
itu, Maharaja China telah memberi amaran kepada kerajaan Siam supaya tidak
mengganggu Melaka lagi. Pada tahun 1409, Laksamana Cheng Ho tiba di Melaka
dengan membawa dikri Maharaja China sebagai lambing menaikkan taraf Melaka
menjadi sebuah kerajaan.[13]
Selain daripada itu juga, Melaka turut mengadakan hubungan diplomatik
dengan pihak kerajaan Jawa bagi mengatasi masalah kekurangan bahan makanan. Pertambanhan
bilangan penduduk yang ramai mendorong Sultan Mahkota Iskandar Syah untuk
menghantar duta ke Jawa kerana hendak berbaik-baik dengan pemerintah Jawa yang baru iaitu Vikramarvaddhana (1389-1429). Melaka
juga melakukan hubunga diplomatik dengan Pasai melalui kegiatan perdagangan.
Salah satu sebab Parameswara membuat hubungan ini adalah untuk memperkenalkan
Melaka kepada dunia luar bagi mengukuhkan kedudukan mereka di samping untuk
mendapatkan barangan dagangan. Hubungan Melaka dengan Pasai juga terjalin
melalui perkahwinan Sultan Megat Iskandar Syah dengan Puteri Raja Pasai.
Melalui perkahwinan ini telah membawa kepada pengislaman beramai-ramai rakyat
Melaka yang mengikut raja mereka memeluk Islam.
Membentuk sebuah Empayar dan Menakluki Kawasan-kawasan Sekitar.
Perubahan
dalam aspek perlaksanaan dasar China
terhadap Asia Tenggara selepas 1433 telah memberikan kesan yang mendalam
terhadap Melaka Sultan Muhammad Syah telah mencari alternatif selepas
pengunduran China dari Asia Tenggara yang bermakna lenyapnya kuasa istimewa
Melaka dibawa perlindungan politik dan ketenteraan China. Mengikut prinsip
sosiopolitik China, hubungan tributari hanya dilakukan antara China dan
negeri-negeri Asia Tenggara yang berdaulat sahaja. Ertinya hanya negeri yang
dapat menunjukkan tauliahnya sebagai sebuah negeri yang merdeka dan bebas.[14]
Hubungan ini membolehkan negeri-negeri ‘naungan’ membuat rayuan kepada China
untuk mendapatkan perlindungan sekiranya diserang oleh negeri serantau yang
lebih berkuasa. Melaka juga telah
menakluk kawasan Aru, Rokan, Siak, Kampar, Inderagiri dan Tungkal yang
merupakan kawasan di pantai Timur Sumatera. Kawasan ini membentuk bahagian
Zon Barat dan dilengkapkan dengan Zon Bahagian Timur seluruh Semenanjung Tanah
Melayu dan seluruh Kepulauan Kecil menganjur sehingga ke Brunei untuk membentuk
bahagian Selatan. Penaklukan ketiga-tiga
zon ini membolehkan Melaka mengawal sepenuhnya kapal-kapal yang menggunakan
Selat Melaka sebagai jalan perhubungan di antara Timur dengan Barat.
Sistem Pemerintahan Dan Pentadbiran dalam Negeri.
Kestabilan kerajaan Melaka pada abad ke-15
dan ke-16 juga disebabkan keadaan struktur pentadbiran dan politik yang
sistematik. Bagi mengukuhkan lagi perjalanan pentadbiran ini, sistem
perlembagaan telah diperkenalkan yang mana ianya diketuai oleh Sultan, Orang
Besar Berempat, Orang Besar Berlapan, Orang Besar Berenam Belas dan Orang Besar
Tiga Puluh Dua. Sistem ini dipelopori oleh Sultan Muhammad Syah. Tulang
belakang bagi sistem pentadbiran Melaka terdiri daripada Orang Besar Berempat
iaitu Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung dan Laksamana. Selain itu
terdapat juga jawatan-jawatan lain yang menyokong ke arah pentadbiran yang
lebih baik dan lancar di Melaka. Selain itu, jawatan lain seperti Datuk, Pemungut Cukai, Pegawai Pentadbiran, Jurutulis, Arkitek
dan Saudagar turut diadakan dan ini menunjukkan terdapat sistem pentadbiran
yang tersusun dan teratur di Melaka.
Pembesar terutama di Melaka adalah Bendahara yang
juga dikenali sebagai Menteri Utama Melaka dan menjadi orang kedua terpenting
selepas Sultan. Beliau juga boleh memberi arahan tanpa perintah daripada Sultan
jika untuk kepentingan negara.[15]
Malah apabila seseorang Sultan mangkat beliaulah yang bertanggungjawab menjaga
alat-alat kebesaran diraja dan selepas tujuh hari menjemput Raja untuk
ditabalkan. Antara gelaran-gelaran
bagi bendahara ialah Paduka Raja, Paduka Tuan, Seri Maharaja, Seri Wak Raja dan
Seri Amar Diraja. Pada zaman pemerintahan Parameswara, pentadbirannya dibantu
oleh Bendahara, Tun Pepatih Besar dan Bendahara Seri Wak Raja.[16]
Manakala semasa pemerintahan Seri Maharaja ataupun Sultan Muhammad Syah baginda
telah dibantu oleh Bendahara Seri Amar Diraja.
Penghulu Bendahari pula
bertangunggjawab ke atas Bendahari raja di negeri naungan. Beliau juga menyimpan daftar
hamba raja, mengurus kelengkapan dalam istana, mengurus makanan, menjemput
tetamu dan memegang kepala usungan di sebelah kanan apabila raja berangkat pada
Hari Raya. Wilayah pegangan Bendahara ialah Sungai Ujong dan memegang gelaran Seri Nara Di Raja.
Temenggung pula di
kenali sebagai Menteri
Keselamatan dan bertanggungjawab melaksanakan peraturan dan keselamatan
negeri terutamanya mengenai keselamatan. Sebagai Ketua Polis Negara, beliau
boleh menangkap orang yang bersalah, memasung dan menghukum mereka. Dalam
majlis adat istiadat istana, beliau bertugas
sebagai ketua protokol dan mengatur tempat duduk mengikut pangkat masing-masing.
Diantara gelaran temenggung adalah Seri Maharaja dan Setia Awadana. Dibawah
jawatan temenggung terdapat dua jawatan tentera iaitu Hulubalang Besar dan
Laksamana. Apabila raja berangkat dengan menaiki gajah, adalah menjadi tugas
Temenggung mengepalai gajah itu.[17]
MEMELIHARA PENGIKUT ( ORANG LAUT )
Orang Laut sentiasa memberikan taat setia
dan sokongan ketenteraan kepada pemerintah. Kerjasama yang erat antara
pihak pemerintah dan Orang Laut telah berjaya mengatasi kegiatan lanun yang
mengganas di sepanjang Selat Melaka. Apabila keselamatan terjamin, para
pedagang bebas melakukan aktiviti perdagangan dengan Melaka. Tindakan Parameswara menjadikan Orang Laut sebagai
sebahagian daripada institusi dan sistem kerajaan.[18]
Orang Laut mengakui kedaulatan Parameswara dan akan melindungi keselamatannya.
Manakala Parameswara pula melindungi kehormatan dan kebajikan mereka. Orang Laut dijadikan sebahagian besar
daripada angkatan Laut Melaka dan merupakan sumber tenaga yang paling penting
untuk menjaga keamanan di samping menggalakkan saudagar asing ke pelabuhannya.[19]
Memperkenalkan Undang-undang.
Bagi menjamin keselamatan dan
kesejahteraan dalam kerajaan Melaka, pelbagai undang-undang telah diwujudkan. Ini termasuklah
undang-undang awam dan jenayahnya sendiri yang didasarkan undang-undang syriah
dan juga undang-undang adat. Terdapat dua undang-undang utama di
Melaka iaitu Hukum Kanun Melaka yang juga di kenali sebagai Undang-undang Darat
Melaka dan Risalat Hukum Kanun meliputi semua tanah, sungai, dusun dan setiap tanah jajahan takluk Melaka. Satu
lagi ialah Undang-undang Laut Melaka yang juga dikenali sebagai Adat Pelayaran
Melaka, Kitab Peraturan Pelayaran dan Hukum Undang-undang Laut. Undang-undang
ini meliputi perusahaan perkapalan, jual beli di atas kapal, peraturan
pelayaran bidang kuasa nakhoda dan tanggungjawab pelbagai pegawai kapal seperti
Kiwi, Maula kiwi, Malim, dan sebagainya. Selain itu juga, turut diwujudkan
adalah Undang-undang Pebian yang mengandungi hal-ehwal peraturan dan sistem
perkastaman, cukai, tanggungjawab dan kuasa Syahbandar Melaka dan banyak lagi.
EKONOMI
Perkembangan Perdagangan di Melaka.
Setelah
3 tahun Melaka dibuka oleh Parameswara, penduduk Melaka yang berasaskan
perikanan hanya berjumlah kira-kira seribu orang dan telah meningkat berkali
ganda kepada hampir 6000 orang. Ini ditambah pula dengan kepesatan Melaka
sebagai pusat perdagangan yang menjalankan pelbagai perdagangan barangan
enterport seperti buah Pala, kain, batik, hamparan, bulu burung, cengkih, kayu
dan cendana. Melihat kepada kepesatan ini, pihak pentadbir Melaka telah
menyediakan pelbagai kemudahan dengan tujuan untuk menarik minat lebih banyak
lagi kapal dagang berdagang di Melaka. Kapal-kapal
dagangan ini akan di kenakan cukai 6 peratus dan perahu peribumi hanya 3 peratus.
Melaka juga terkenal dengan pusat pelabuhan yang mementingkan keselamatan,
pentadbiran yang teratur, dan cekap dalam mengendalikan pasar kosmopolitan. Menurut
laporan China; Peraturan dan peruntukan kemudahan yang baik seperti gudang
berkunci ada pengawal dan ada loceng untuk memberitahu jika ada kecemasan atau
kekecohan. Apabila bersama dengan wakil-wakil perdagangan antara negara yang
datang berdagang, raja menyediakan pasukan pengawal dengan hebatnya demi
menjaga keamanan, kayu diikat dan menempakan keempat-empat pintu. Pada waktu
malam ada orang mengawal.
MENAKLUKI HASIL BUMI JAJAHAN TAKLUK.
Melaka
mengeksport bijih timah yang telah dicair dan dijadikan kepingan jongkong.
Selain bijih timah yang diperoleh secara melombong di kawasan pedalaman, Melaka
juga mengumpul bijih timah dari kawasan yang menjadi jajahan takluk seperti
Kelang, Selangor, Bernam, Manjung, Beruas dan Kedah. Tujuan penguasaan dan
penaklukan hasil bumi jajahan takluk adalah untuk memperkembang kegiatan
perdagangan dan ekonomi Melaka. Contoh : Penguasaan terhadap Siak bermakna
Melaka boleh mengawal pengeluaran emasnya untuk di bawa ke Melaka bagi tujuan
bahan perdagangan dengan saudagar asing. Penaklukan terhadap Kampar pula
penting untuk mengawal eksport lada dan emas yang dikeluarkan oleh
daerah-daerah pedalaman Minangkabau.[20]
Manakala penguasaan Melaka ke atas Riau-Lingga pula mempunyai matlamat
perdagangan secara tidak langsung, iaitu supaya bahan-bahan keluarannya dapat
dieksport ke Melaka di samping dapat membekalkan kepada Orang Laut sebagai
pendayung kapal perang tentera laut Melaka untuk tujuan penaklukan.[21]
Melaka di beri jaminan oleh jajahan
takluknya dari segi keselamatan pelayaran melalui Selat Melaka, mata wang untuk
urusniaga, pelaut untuk perkapalan, askar bagi keselamatnnya dan bekalan
makanan untuk penduduknya.[22]
Dengan menguasai hasil bumi jajahan takluknya membolahkan pemimpim Melaka
menubuhkan kuasa politik dan pentadbiran istana terhadap golongan pembesar
Melaka, dan membina empayar Melaka melalui kuasa tentera serta memperkukuhkan
pengaruh politik Melaka.
SOSIAL
MEMPERKENALKAN KONSEP DAULAT DAN DERHAKA.
Konsep
ini bermula apabila berlangsungnya persetiaan antara Demang Lebar Daun dan Seri
teri Buana di Palembang.[23]
Ia meletakkan raja sebagai sesuatu yang agung dan wajib dihormati. Manakala
rakyat pula tidak boleh dizalimi oleh raja. Raja dikatakan mempinyai beberapa
sifat mulia dan luarbiasa yang biasanya ada kaitan dengan kedaulatannya.
Menurut Zainal Abidin Abdul Wahid:
' Daulat boleh diertikan sebagai severeignity'.
Kedaulatan seseorang raja melayu itu bukanlah semata-mata suatu konsep
undang-undang, tetapi mencakupi agama dan budaya. Daulat itu memeberikan
kepadanya banyak hak dan keistimewaan. Meletakkkanya dalam masyarakat tanpa
boleh dicela atau dikritik. Daulat itu juga menuntut taat setia yang tidak
boleh di persoalkan lagi daripada
rakyatnya'.[24]
Daulat yang ada pada raja meliputi peribadi dan
tubuh raja bukan kawasan pemerintahannya. Daulat juga dihubungkan dengan
karisma raja dan 'tuah' yang dimiliki oelh raja.
Raja akan dianggap bertuah dan tinggi daulatnya
apabial keadaan negeri menjadi aman dan makmur dan kaya raya: perdagangan yang pesat, tanam-tanaman yang tumbuh subur
serta hasil ternakan yang membiak dan rakyat yang bertambah ramai.[25]
Manakala konsep dehaka pula ialah kesetiaan rakyat kepada pemerintah dimana
jika rakyat melanggar atau ingkar pada arahan
sultan maka dia akan di timpa tulah raja. Samada dalam bentuk sumpahan atau hidup mmelarat atau merana sepanjang
hayat.[26]
Ini menunjukkan berlaku proses timbal balik antara raja dan rakyat dimana
kedua-duanya saling memerlukan untuk membentuk sebuah pemerintahan yang aman
dan harmoni, seterusnya menjadikan Melaka empayar yang unggul. Tanpa seorang raja yang berdaulat, tiadalah negara. Dalam
keadaan begitu rakyat terpaksa hidup dalam keadaan yang berpecah belah dan amat
primitif sekali.[27]
Mewujudkan Sistem Adat Kebesaran Di Melaka.
Bagi
mengukuhkan lagi kedaulatan diraja, Sultan Muhammad Syah telah menjalankan
beberapa pembaharuan dengan mengadakan adat istiadat yang berpandukan kemegahan
Kerajaan Srivijaya yang adat ini bercampur dengan Hindu, Melayu Asli dan Islam.
Ia adalah adat (undang-undang diraja) dan istiadat (aturan negeri dan
perlaksanaan upacara) Melayu berasal dari Palembang.[28]
Adat dan istiadat ini dibawa bersama ketika Parameswara melarikan diri dari
Palembang. Sistem adat ini mencerminkan bahawa Kesultanan Melayu Melaka
mempunyai tahap kewibawaan yang tinggi berbanding pemerintah di negeri yang
lain.[29]
Diantara kebesaran yang di gunakan ialah seperti pakaian diraja iaitu
menggunakan kain Melayu nipis warna putih, lilitan kepala, baju kain hijau
nipis.[30]
Adat menyambut dan menghantar utusan dari sebuah negeri juga diwujudkan.
Sebelum sesuatu utusan dari negeri lain hendak menghadap raja akan masuk ke
balai penghadapan dengan membawa cepar dan kerikal. Kemudian cepar ini akan di
letakkan dihadapan Bendahara oleh Kepala Bentara Kanan dan diserahkan kepada
orang-orang yang membawa surat sebagai utusan dari negeri lain. Adat memakai
payung juga diberikan dimana payung putih untuk raja dan payung kuning untuk
anak raja. Implikasi daripada peraturan dan adat-adat yang dikenakan dapat
mengangkat lagi darjat seseorang pemerintah dan tiada sesiapa pun yang boleh
disamakan dengan raja.
Pengaruh Kemasukan Agama Islam
Sultan
Mahkota Iskandar Syah telah berkahwin dengan puteri Raja Islam dari Pasai pada
tahun 1414 dan oleh dengan itu baginda telah memeluk islam seperti yang telah
disyaratkan oleh Raja Pasai apabila Sultan Melaka meminta para pedagangnya berniaga
di Melaka.[31]
Semasa pemerintahan Seri Maharaja, baginda telah di Islamkan oleh Sayyid Abdul
Aziz dari Jeddah dan memakai gelaran baru iaitu Sultan Muhammad Syah.
Pengislaman raja ini telah banyak mempengaruhi kepada kemunculan Melaka sebagai
pusat penyebaran Islam terpenting di kepulauan Melayu. Ini ditambah lagi dengan
kemerosotan Kerajaan Majapahit telah menyebabkan beberapa buah negeri di Asia
Tenggara melepaskan diri dari pengawalannya dan bersekutu dengan negeri-negeri
Islam yang baru termasuklah kerajaan Melaka. Kemasukan Islam ke Melaka telah
berjaya menarik ramai pedagang Islam berdagang di Melaka dan perkara ini sangat
menguntungkan dari segi ekonomi. Kapal-kapal yang datang dari segenap penjuru
seperti Gujerat, Telok Iran, Arab, Laut Merah, Jawa, China, Mesir, Afrika Timur
dan banyak lagi.
Kesimpulan.
Kejayaan dan kemajuan Melaka sebagai
sebuah kerajaan Melayu yang berjaya
banyak didokong oleh keupayaan pemerintahnya.
Bermula dengan pengasasan Kesultanan Melayu Melaka oleh Parameswara berjaya
mengukuhkan kedudukan negeri Melaka sebagai sebuah negeri yang berdaulat. Tidak
dapat dinafikan juga bahawa corak dan sistem pemerintahan yang diamalkan oleh
Parameswara telah memberi impak yang besar kepada tampuk pemerintahan raja-raja
zaman seterusnya. Pada ketika itu, jatuh atau bangun sebuah negara adalah
dipengaruhi oleh tahap kewibawaan dan
kebijaksanaan seseorang pemerintah di samping dengan bantuan para pembesarnya.
Melaka telah mengalami zaman pengukuhan dan zaman kegemilangan sehingga awal
kurun ke 15 yang mana pada akhirnya terpaksa menempuh zaman kejatuhannya setelah ditawan oleh
Portugis pada tahun 1511.
Bibliografi
Bahasa Othman. 1989. Melaka Sejarah
Awal Negara Kita. Shah
Alam: Marwilis
Publisher &
Distribute Sdn Bhd.
Ismail Hussien, A Aziz Deraman dan Abd. Rahman Al-Ahmadi. 1993. Tamadun Melayu
jilid satu. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Kang Yuanzhi, 2002. Pelayaran Zheng
He dan Alam Melayu. Bangi : Universiti
Kebangsaan Malaysia..
Malaysia Kita, 1991. Institut Tadbiran Awam Negara
(INTAN). Kuala
Lumpur
Kobkua Suwannathat~Pian, 2003. Asia Tenggara Hubungan Tradisional Serantau.
Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.
Muhammad Yusoff Hashim, 1990. Kesulatanan
Melayu Melaka. Kajian Beberapa Aspek
tentang
Melaka pada Abad ke-15 dan Abad ke-16 dalam Sejarah
Malaysia. Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa dan
Pustaka.
Rahmat Saripan. 1983. Dokumentasi
Seminar Sejarah Melaka. Melaka Marathon
Engriving
Tan Ding Eng. 1975. Sejarah Malaysia
dan Singapura. Kuala Lumpur. Siri Sejarah Fajar
Bakti.
Zainal Abidin
bin Abdul Wahid, Khoo Kay Kim, Muhd. Yusof bin Ibrahim, Nik Hassan
Shuhaimi bin Nik Abdula Rahman dan Mohd. Amin bin Hassan, 1992. Malaysia,
Warisan
dan Perkembangan. Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.
[1] Tan Ding Eng. 1975. Sejarah Malaysia dan Singapura. Kuala
Lumpur. Siri Sejarah Fajar Bakti. Hal. 1
[2] Rahmat Saripan. 1983. Dokumentasi Seminar Sejarah Melaka.
Melaka Marathon Engriving. Hal 19
pada
Abad ke-15 dan Abad ke-16 dalam Sejarah Malaysia Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hal.
139.
[4] Ismail Hussien, A Aziz
Deraman dan Abd. Rahman Al-Ahmadi. 1993. Tamadun
Melayu jilid satu. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka, hal. 191
[5] W.G Shellabear. (ed) di
petik dari Muhammad Yusuff Hashim. op. cit hal. 148
[6] Bahasa Othman. 1989. Melaka Sejarah Awal Negara Kita. Shah Alam:
Marwilis publisher & Distribute
Sdn Bhd. hal 17
[7] Muhammad Yusoff Hashim, loc. cit. hal. 148.
[8] Zainal Abidin bin Abdul Wahid, Khoo Kay Kim, Muhd. Yusof bin
Ibrahim, Nik Hassan Shuhaimi bin
Nik Abdula Rahman dan
Mohd. Amin bin Hassan, 1992. Malaysia,
Warisan dan Perkembangan. Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa
dan Pustaka, hlm 15.
pada Abad ke-15 dan Abad ke-16 dalam Sejarah
Malaysia. Op. Cit., hlm137.
[10] Ibid, hlm 100.
[11] Kang Yuanzhi, 2002. Pelayaran Zheng He dan Alam Melayu. Bangi : Universiti Kebangsaan
Malaysia,
hlm 64.
[13] Tan Ding Eing, 1975. Sejarah Malaysia dan Singapura. Op. Cit., hlm 3.
Dewan Bahasa dan
Pustaka, hlm 85.
Enterprise,
hlm 66.
[17]Shellabear, W.G.,1903. Sejarah Melayu, American Mission,
Singapura, (edisi kedua), hlm 129. Juga
boleh lihat Haron
Daud., 1989. Sejarah Melayu satu kajian daripada Aspek Pensejarahan Budaya.
Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa
dan Pustaka, hlm 117.
[18] ibid. hal. 145.
[20] Muhammad Yusoff Hashim, op. cit., hal. 244.
[21] Ramlah Adam, loc. cit.
[22] Ismail Hussien, A. Aziz Deraman dan Abd. Rahman Al-Ahmadi, op. cit., hal. 148
[23] Haron Daud. 1989. Sejarah Melayu. Satu Kajian Dari Aspek Pensejarahan Budaya . Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hal. 153
[24] Zainal Abidin Abdul Wahid 1966. Sejarah
Melayu. hal.208-9. ibid. hal. 94.
[25] Muhammad Yusoff Hashim, op.
cit., hal. 152
[27] Kobkua Suwannathat ~ Pia. 2003. Asia
Tenggara. Hubungan Tradisional Serantau. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka, hal. 29.
[28] Ismail Hussein, A. Aziz Deraman dan Abdul Rahman Al-Ahmadi. Op. Cit., hlm 73.
[29] Wan Shamsudin, 1964. Sejarah Tanah Melayu dan Sekitarnya
1400-1967.Singapura : MPH
Printing dan
Supply Sdn. Bhd, hlm 6.
[30] Ismail Hussein, A. Aziz Deraman dan Abdul
Rahman Al-Ahmadi., op. cit., hlm 75.
Ulasan
Catat Ulasan